“6. Yargı Paketi’’nde Neler Var?

Kamuoyunda “6. Yargı Paketi” olarak bilinen Hâkimler ve Savcılar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.

Yürürlüğe girecek olan 6. Yargı Paketi hukuki, idari ve sosyal alanda önemli uygulama değişiklikleri getirmektedir. İlgili kanuni düzenlemelere göre detayı çalışma içerisinde aktarılan yasal değişikliklerden 2802 sayılı Kanunu m. 13’te, m.32’de, m.106’da değişiklik ve eklemeler, m.101’e eklemeler yapılmış ve Geçici 22. madde ilgili kanuna eklenmiş olup 23.06.2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Noterlik Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Danıştay Kanunu, Yargıtay Kanunu ve Hâkimler ve Savcılar Kanununa yukarıdaki bahsedilenler dışındaki yapılan değişiklikler 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.

• YARGIDA GETİRİLEN DEĞİŞİKLER VE YENİLİKLER

• İlgili kanun teklifi ile, yargıda hâkim ve savcı adaylığı müessesesi kaldırıyor, hâkim ve savcı yardımcılığı müessesesi getiriliyor.
• Hâkim ve savcı yardımcılığı müddeti 3 yıl olacaktır.
• Hâkim ve savcı yardımcılığı temel eğitim dönemi, görev dönemi, son eğitim döneminden oluşacaktır.
• Temel eğitim ve son eğitim Türkiye Adalet Akademisi tarafından verilecek, görev dönemi ise yargı mercilerinde fiilen görevini idame etme suretiyle geçirilecek.
• Hâkim ve savcı yardımcıları, atanmalarını müteakip temel eğitime alınacak, temel eğitim döneminin sonunda yazılı sınava tabi tutulacak ve aldıkları puana göre en yüksek puandan başlamak üzere ayrı ayrı sıralanacak. Eşitlik halinde hâkim ve savcı yardımcılığı yazılı yarışma sınavında puanı yüksek olana öncelik tanınacak. Eşitliğin devam etmesi halinde kura çekilerek sıralama belirlenecek. Hâkim ve savcı yardımcıları bu sıralamaya göre, Adalet Bakanlığınca belirlenen ilk derece yargı yerleri arasından seçtikleri il veya ilçelere görev dönemini geçirmek üzere atanacak.
• Hâkim ve savcı yardımcıları görev döneminde bölge mahkemeleri ile Yargıtay veya Danıştay’da da görevlendirilebilecek.
• Hâkim ve savcı yardımcıları, görev döneminde Türkiye Adalet Akademisinde iki kez ara eğitime alınacak. Her ara eğitimin sonunda yazılı sınav yapılacak. Görev dönemini tamamlayan hâkim ve savcı yardımcıları son eğitime alınacak, eğitimin ardından yazılı ve sözlü sınava tabi tutulacak. Sözlü sınava girebilmek için son yazılı sınav puanı ile yazılı sınavlar nihai puanının ayrı ayrı en az 70 olması gerekecek.

• Temel eğitim ve ara eğitim yazılı sınav sonuçlarına göre; son yazılı sınavdan tam puan alsa bile yazılı sınavlar nihai puanının 70 ve üzerinde olma ihtimali kalmayan hâkim ve savcı yardımcıları, 15 gün içinde yeniden ikinci ara eğitim yazılı sınavına alınacak. Bu sınav sonucuna göre de yazılı sınavlar nihai puanının 70 ve üzerinde olma ihtimali kalmayanların hâkim ve savcı yardımcılıklarına Adalet Bakanlığınca son verilecek.  
• Hâkim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı sayılmak için yazılı sınavlar nihai puanının yüzde 50’si, sözlü sınav puanının yüzde 25’i ile görev ve eğitim dönemlerinde verilen puanların aritmetik ortalamasının yüzde 25’inin toplamının en az 70 olması gerekecek.
• Yazılı sınavlar; hâkim ve savcı yardımcılarına ders verenler arasından Türkiye Adalet Akademisi Başkanınca seçilen başkan ile 4 asıl ve 2 yedek üyeden oluşan yazılı sınav kurulu tarafından yapılacak.
• Sözlü sınav; Türkiye Adalet Akademisi Başkanının başkanlığında, Teftiş Kurulu Başkanı ve Personel Genel Müdürü ile hâkim ve savcı yardımcılarına ders verenler arasından ilgili bakan yardımcısınca seçilen 2 asıl ve 1 yedek üyeden oluşan sözlü sınav kurulu tarafından yapılacak.
• Hâkim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı olamayanlar, talepleri halinde merkez veya taşra teşkilatında genel idare hizmetleri sınıfında bir kadroya atanabilecek, aksi halde bu kişilerin hâkim ve savcı yardımcılığına son verilecek.
• Hâkim ve savcı yardımcılığı süresini tamamlamadan görevden ayrılanlar ile bu süreyi tamamlayıp mesleğe kabul edildikten sonra hâkim ve savcı yardımcılığı süresi kadar çalışmadan görevden ayrılanlar, bu süre zarfında kendilerine ödenen aylık, ödenek, tazminatlar ile her türlü ödemenin, mecburi hizmetin eksik kalan kısmı ile orantılı miktarını iki kat olarak ödeyecek.
• Her hâkim ve savcı yardımcısı hakkında; eğitim dönemlerinde Türkiye Adalet Akademisinin ilgili daire başkanı; görev döneminde ise eğitici hâkim ve savcı, Yargıtay ve Danıştay’da ilgisine göre daire başkanı veya savcı tarafından 100 puan üzerinden değerlendirme formu düzenlenecek.
• Bu form düzenlenirken hâkim ve savcı yardımcısının vazifesini yapmakta gösterdiği kabiliyet ve başarı, görevine bağlılığı ve ahlaki gidişi ile iletişim becerisi ve stres yönetimi kabiliyetine dair hususlar dikkate alınacak.
• Teklifle hâkim ve savcı yardımcılığı müessesinin getirilmesine bağlı olarak ilgili kanunlarda uyum düzenlemesi yapılıyor.

• TAPU İŞLEMLERİNDE NOTERLERE YETKİ VERİLİYOR

• Kanun değişikliği ile noterler, taşınmaz satış sözleşmesi yapabilecektir. Bu sözleşmeyi taraflardan birinin talep etmesi, harç ve giderleri ödemesi halinde tapu bilişim sistemi vasıtasıyla tapu siciline şerh verebilecek, taşınmaz satış sözleşmesi yapabilecek.
• Noterler, taşınmaz satış başvurusu üzerine başvuru belgesi düzenleyecek, taşınmaz üzerindeki her türlü kısıtlamayı dikkate alacak ve taşınmaz satışıyla ilgili diğer kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esasları gözetecek.
• Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce tapu kayıt örneği ve diğer belgeler, tapu bilişim sistemi vasıtasıyla noterlerle paylaşılacak.
• Taşınmaza ilişkin kayıt ve belgelerin eksikliği halinde ilgili tapu müdürlüğünden eksik olan hususlar sistem üzerinden talep edilecek ve eksiklikler tapu müdürlüğünce giderilerek sisteme aktarılacak.
• Noterlerce hak sahibi belirlendikten ve taşınmazın satışına engel hukuki bir durumun bulunmadığı tespit edildikten sonra taşınmaz satış sözleşmesi yapılacak.
• Satış sözleşmesi taraflarca imzalandığı anda noter, tapu bilişim sisteminden yevmiye numarası alarak sözleşmeyi bu sisteme kaydedecek.
• Sözleşmenin sisteme kaydından sonra tapu müdürlüğünce taşınmazın tapu siciline tescili sağlanacak. Satış sözleşmesi ile diğer belgeler, noter tarafından sisteme aktarılacak ve fiziki olarak arşivlenecek.

Noterler tarafından yapılacak taşınmaz satış sözleşmelerinde sadece tapu harcı alınacak, bu işlemler için ayrıca noter harcı istenmeyecek. Yapılan işlemler karşılığında noter ücreti dışında herhangi bir ücret alınmayacak. Noter ücreti taşınmazın değerine göre 500 liradan az, 4 bin liradan fazla olamayacak ve ücret tarifesinde gösterilecek.

• DANIŞTAY’DAKİ DAİRE SAYILARININ DÜŞÜRÜLMESİ MESELESİ 2027’YE BIRAKILDI
• Danıştay daire sayısının 10’a düşürülmesi için öngörülen süre 4 yıl daha uzatılıyor.
• Danıştay Kanununda değişikliğe gidiliyor. Buna göre sabit üyelerle görev yapan Danıştay İdari Dava Kurulu’nun, şu anki ve muhtemel iş yükü hesaba katılarak yargılamada gecikmelere sebebiyet verilmemesi amacıyla mevcut yapısıyla çalışması için belirlenen süre 31 Aralık 2022’den 31 Aralık 2026’ya kadar uzatılıyor.

• YARGITAY’DA ARALIKLI SEÇİM KALDIRILIYOR
• Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu’na seçilenlerin bir seçim dönemi geçmeden yeniden seçilemeyeceklerine yönelik hüküm yürürlükten kaldırılıyor.

• MANÜPÜLATİF OLARAK PİYASA FİYATLARI İLE OYNAYANLARA YAHUT ‘STOKÇULUK’ YAPANLARA YAPTIRIMLAR AĞIRLAŞTIRILIYOR

• Türk Ceza Kanunu ‘’fiyatları etkileme’’ başlıklı m.237’de değişikliğe gidilerek fiyatları etkileme suçuyla etkin mücadele edilebilmesi amacıyla suçun cezası artırılıyor. Buna göre, işçi ücretlerinin veya besin veya malların değerlerinin artıp eksilmesi sonucunu doğurabilecek bir şekilde ve bu maksatla yalan haber, havadis yayan veya sair hileli yollara başvuran kimseye “3 aydan 2 yıla kadar” verilmesi öngörülen hapis süresi, “1 yıldan 3 yıla” şeklinde değiştiriliyor.
• Fiil sonucu besin veya malların değerleri veya işçi ücretleri artıp eksildiği takdirde cezanın üçte biri oranında artırılmasına yönelik düzenleme ise “yarısına” çıkarılıyor.
• Fail, ruhsatlı simsar veya borsa tellalı ise cezanın ayrıca “sekizde bir” oranında artırılmasına yönelik maddedeki süre ise “yarısı oranında” olarak düzenleniyor
• Mal veya hizmet satımından kaçınma suçuyla etkin mücadele edilebilmesi ve stokçuluk faaliyetlerinin önlenebilmesi amacıyla bu suçun cezası da artırılıyor. Belli bir mal veya hizmeti satmaktan kaçınarak kamu için acil bir ihtiyacın ortaya çıkmasına neden olan kişi için 6 aydan 2 yıla kadar öngörülen hapis cezası, 1 yıldan 3 yıla artırılıyor.

08.07.2022

Mesut ÖZDEMİR

Avukat/Kurucu